TüP BeBeK nAsIl DoGdU:)

[мiŁenα.]

Tüp bebek nasıl doğdu?
Tüp bebek yaklaşık 20 yıllık bir teknoloji. Türkiye'deki geçmişi de 12 -13 yıllık. İlk tüp bebek uygulaması her iki tüpü de dış gebelik nedeniyle alınmış bir kadına yapıldı.
Tüplerini yitiren bir kadında gebelik olamayacağı için bu birleşme vücut dışında yapıldı. Erkekten sperm alındı. Ama kadından yumurta almak o kadar kolay değildi. Üstelik tıp bu kadar ileri değilken. Kadının yumurtasının alınması ve dışarıda yaşatılması
gerekiyordu. İşte 1978 yılında ilk kez laboratuvar ortamında bir kadının yumurtası laparaskopi denen işlemle göbekten girilerek alındı ve eşinin spermiyle bir kutunun içinde birleştirildi. Döllenme gerçekleşti ve embriyon rahim içine yerleştirildi. Böylece tüpler baypas edilmiş oldu.
Mikroenjeksiyon nasıl doğdu?
İlk başlarda sadece tüpleri tıkalı olanlara
uygulanan bu yöntem, diğer kısırlık nedenleri için de kullanılmaya başlandı. Yıllar içinde bu şekilde tüp bebek uygulamaları yapılırken görüldü ki tüp bebek yöntemi erkek kısırlığında başarılı olmuyor. Niye, çünkü spermler gidip yumurtayı dölleyemiyor. Erkeklerde sperm belirli bir sayının altına indiğinde sperm yumurtayı dölleyemiyor. İşte bu aşamada 'Acaba biz bu spermi yumurtanın içine yerleştirebilir miyiz?' diye düşünüldü. Ve denemeler başladı. Fakat o zaman spermin direkt yumurtanın içine konmasının, yumurtanın bütünlüğünü bozacağı için zararlı olacağı düşünülüyordu.
Dünyadaki ilk mikroenjeksiyon denemesi Belçika'da bir embriyolog tarafından tesadüfen uygulandı. Yanlışlıkla yumurtanın içine girip spermi oraya bıraktı ve embriyon
oluştu. Ve bu embriyon yerleştirilince kadın gebe kaldı. Üstelik sanılanın aksine yumurtanın içine zerk edilen sperm, yumurtayı
tahrip etmedi.
Tüp bebek ne kadar yaygın?
Şu anda dünyada yaklaşık 1 milyon 250 bin çiftin tüp bebekten gebelik elde ettiği biliniyor. Türkiye'de tam bir rakama ulaşmak zor ama sadece Amerikan Hastanesi'nde 2 bin 700 gebelik elde edildi ve 2 bin kadın da doğum yaptı. Bu 2 bin kadın, 3 bine yakın çocuk sahibi oldu.
Kliniğe kaç kişi başvurdu?
Yaklaşık 5 bin 500 kişi başvurdu ve 2 milyon 300 bini hamile kaldı. Şu anda dünyadaki en başarılı tüp bebek merkezinin sağladığı hamilelik oranı yüzde 40 civarındadır.
Tüp bebek ne kadar başarılı?
Burada bilinmesi gereken şu:
1- Tüp bebek yüzde 100 başarılı değildir.
2- Artık kısır çift kalmayacak diye bir şey yoktur.
Türkiye'de tüp bebek için embriyon kısıtlaması var mı?
Bizde yok. Ama Amerikan Hastanesi'ndeki kliniğimizde en fazla iki tane embriyon koyuyoruz. Anne adayı 37 yaşını geçmişse üçe çıkarıyoruz. Bütün gelişmiş memleketler embriyon transferini azaltıyor.
Çoğul gebelik doğum açısından da bir risk. Üçüz veya dördüz durumunda bebekleri azaltmak mümkün değil mi?
Bu mümkün ve eğer çok gerekli ise yapıyoruz. Örneğin anne çoğul gebeliği taşıyamayacak durumda ise ve bu çoğul gebelik risk oluşturuyorsa birini ya da ikisini sonlandırıyoruz. Ama bu, hiçbir doktorun istemeyeceği bir şey. Düşünün 12 haftalık, eli kolu bacağı çıkmış, hareket eden üç canlının arasından birini seçip, kalbine bir iğne yapıp onu öldürüyorsunuz. Bu durum; doktor eliyle yapılmış bir hatanın doktor eliyle düzeltilmesi şeklinde yorumlanıyor.
Tüp bebek ile normal gebelik risk açısından farklı mı?
Çoğul gebeliklerin riskini bir kenara bıraksanız bile, tüp bebek gebelikleri normal gebeliklere göre gelişme gerilikleri açısından biraz daha riskli. Nedensiz karın içi ölümleri ve erken doğum riski daha yüksek. Bu nedenle tüp bebek gebeliklerinin
özel ilgiyle takip edilmesi gerekir.
Siz kaçıncı denemeye kadar devam ediyorsunuz?
Dünyada yapılan istatistikler bir çiftin en fazla ikinci başarısız uygulamadan sonra pes ettiğini gösteriyor. Ancak benim yedinci denemede hamile kalan hastam var.
Tüp bebeğin maliyeti nedir?
Amerikan Hastanesi her uygulamada indirim yapar. İlk uygulamanın maliyeti 2 bin 750 dolar. Fiyatlara tedavi sırasında kullanılacak ilaçlar, yumurta toplama ve TESE işlemi sırasında verilebilecek genel
anestezi dahil değil.
***


Doç. Dr. Bülent Urman
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu. 1989'da kadın hastalıkları ve doğum uzmanı oldu. 1989-1991 yıllarında Kanada Vancouver'de British Columbia Üniversitesi'nde üreme endokrinolojisi üzerine ihtisas yaptı. 1995'te doçent olan Urman, 1996'da V.K.V. Amerikan Hastanesi Üreme Sağlığı Ünitesi ekibine katıldı. Halen bölüm başkanı olarak çalışıyor.
***


Embriyon, üç beş günde oluşuyor
Tüp bebek işlemi aşama aşama nasıl ilerliyor?


1. aşama: Çiftin değerlendirilmesi. Kişiye, onu bekleyen her şey, her türlü risk ve gebelik oranları anlatılır. Gebelik oranlarının abartılmaması şarttır. Örneğin 42 yaşındaki bir kadının tüp bebekle gebelik şansı yüzde 15'tir.

2. aşama: Kişinin içinde bulunduğu psikolojik durumun iyi değerlendirilmesi, gerekirse psikolojik yardım verilmesi gerekir. Çünkü tüp bebek işi psikolojik açıdan çok yorucudur.

3. aşama: Kadının yumurtalıklarının uyarılması için ilaç tedavisi yapılır. Yumurtaların sayısı artırılır. Her kadın bu tedaviye çok farklı cevap verir. 20-25 yaşında bir kadın, 15-20 yumurta oluştururken, 45 yaşında bir kadın iki-üç tane oluşturacaktır. Yumurta boyutlarına bakarak hazır olduklarını anlıyoruz.

4. aşama: Yumurtalar toplanıyor. Aynı gün erkek de sperm veriyor. Sperm yumurtanın yanına bir kutuya yerleştirilip yumurtayı döllemesi bekleniyor.

5. aşama: Üç-beş gün sonra oluşan embriyonları rahme transfer ediyoruz.
Ultrasonla yumurta nasıl toplanıyor?
Biz lokal anesteziyle yapıyoruz. Son derece basit işlemdir ve 10 dakika sürer.
Embriyo transferi acılı bir iş mi?
Hasta hiçbir şey hissetmez. Rahim ağzından çok ince plastik bir kataterle girilir ve ultrason gözlemi altında ideal olan rahmin en tepesinden yaklaşık bir santim aşağıdaki bir bölgeye embriyonların hepsi bırakılır. Transferden sonra hastayı bir saat hastanede dinlendiriyoruz, sonra da evine yolluyoruz. Yatmaya gerek yok. Ama ağır aktivite ve cinsel ilişki bir süre yasak.
Gebelik testi ne zaman yapılır?
Embriyon transferinden 12 gün sonra kan alarak gebeliğin oluşup oluşmadığına bakıyoruz. İlk gebelik testi pozitif çıktıysa, 'tamam yüzde yüz her şey iyi' diyemeyiz. Çünkü gebeliklerinin yaklaşık yüzde 25'i düşük, dış gebelik gibi
olumsuzluklarla sonuçlanıyor. İlk testi pozitif çıkan kadınların ancak yüzde 75'i doğum yapıyor.
Tüp bebek ile normal döllenmiş bebeğin sağlık durumu aynı mı?
Tüp bebekle, normal şekilde döllenmiş bebekler arasında sağlık açısından bir fark söz konusu değil. Ancak mikroenjeksiyon yönteminde bazı anomalilere rastlanabiliyor.
Kimlere tüp bebek uygulaması yapılamaz ?
1- Erkek ve kadının kendi döl hücreleri yoksa.
2- Gebelik hayati tehlike yaratıyorsa (Ağır kalp rahatsızlığı, astımı olanlar).
3- Evli olmayan çiftler (Türkiye'de geçerli). 4- Akli dengesi bozuk olanlar.
Kaç kez tekrarlanır?
Bu sayı kişinin psikolojisine ve parasına bağlı. Ama istatistikler dört uygulamada da hamile kalamayan bir çiftin gebelik şansının düşük olduğunu gösteriyor.