DENİZLİ ŞİVESİİİ....

[sevda]

BEN DENEDİM BECEREMEDİM.......





DENİZLİ ŞİVESİ 

e mi gibi estetik harikası kelimelerin
kullanıldığı  Denizli yöresinin konuşma stili.
Ayrıca  'hööle bi yürüyüp gelive biyo , irahmat yaiyosa semsiyeni de alive ' gibi cümlelere de sahiptir.

2) önkü tası horaya go        = Şu tabağı oraya götür
    Hangırıya goycem teeze ?   = Hangi yere koyacağım teyze ?

     Hönkürüye gıı..                 Oraya işte..
    needip goyyonuz           = Ne yapıyorsunuz
  3) gülü gülü deezem = Güle güle teyzem
4) senin oğlan hangi bölümü kazandı?  = Tıpa kazandı 5) - yandaki site var ya........ işte ordaki bekçiyi vurmuşlar!
    - bekçiye  ??!!
    - bekçiye vurmamışlar!!   bekçiyi vurmuşlar!
    - bekçiye  ??!!
    - hey allahım

6)  anegin  ........ı      = (ananın .....ı)
    şu ana kadar yaklaşık 500 kişi üzerinde yapılan deneylerde Denizli'ler hariç, bu küfrü kimse söyleyememiştir.

7) Al bunu  ' götüve cesen götürüve, götüve micesen götüvecek vaa.. . '
    Bu paraya götüreceksen götür, götürmeyeceksen,götürecekler var.

nerem deding?  : hasta birisinin şikayetinin ne olduğunu sormak için kullanılır.
    örnek cümle :kişi  a: nerem deding bizim gıız?
kişi b :  sooma gareee, öskürü öskürü bitmediii. soonuda hurama hööle bi ağrı girdi.
               kıpırdeyemeyyon. tokturu gitçen hindi...
9) extreme olarak nitelendirdigim bir örnek;
    enkini enkirden al enkireye goyve =( şunu şuradan al şuraya koy )

10) sevgili ninem sokakta güneşin altında oynayıp terleyen kuzenime kızmaktadır:
-demingkden ben sene kölgelerde oyna dimedim mi?
- .....
-geberdirin çocuk seni
- .....
-git önkü yüzünü yuuka gel.sırtındakini de değiştir.koş baken!!!!
11) Dünyanın neresinde olursa olsun, o memlekette hangi dil konuşuluyor
olursa olsun iki  Denizli'linin birbirini tanımasını sağlayan konuşma tarzı.
Konuşanların asla utanmadığı, düzeltme ihtiyacı hissetmediği az sayıda
ağızdan biridir bu coğrafyadaki , bilenler için çok estetik ve akıcıdır.

12) Türkçe öğretmenlerinin bile 'pekiyi ama i ve e hallerine karıştırıyorsun' dediği,hoş bir şive.
Otobüs yolculuğunda kendinden çok su istenen Denizlili bir muavinin ; 'sayin yolculaamız duz mu yaladıngız? Hareme kadar su yok gaari' dediği de bir arkadaş tarafından aktarılmıştır.

13) İsmin hallerine bir haller olan şivedir. Lisedeyken matematik hocası vardı Denizlili her ne kadar Üniversite bitirse de şive gitmiyor olsa gerek   ' Bugün  Elif'e kaldıralım. ' gibisinden laflarıyla her ders ayrı bir faciaya yol açma riski taşırdı.

14) Denizli doğumlu ya da çocukluğunuz burada geçmişse zihninizden hiç silinmeyecek şive, Türk dili profesörü olsanız ,TRT ana haber bülteni sunucusu olsanız da gerektiğinde
Nedipbarin , Tavasi gitcem ben , ahmet de ordan gelipba tarzı cümleleri hiç çekinmeden kullanır , kendinizle gurur duyarsınız.
En güzeli bunu yaşlı insanlarla konuşmaktır.

15)   ' Sıranızı geçin  ' Denizli Anafartalar  Lisesi Müdürünün öğrencileri hizaya sokmak için söylediği emir cümlesi.

16) Herkes cik-cuk'le konuştuğu için son derece şirin gelir kulağa yöre
insanının konuşması, ciddiye almak zordur bazen. Bu yörelerde pazaryerinde dolaşmak da çok keyiflidir. Yaşlı teyzecikleri öpmemek için zor tutar bazen insan kendini  ortalıkta bir saat dolaşıp diyalogları dinlemek bile meditasyon etkisi yapabilir.
Örnek:
domat dati veecenmi iki gilo.
- dattim dat tim , aha suracik ta ,  aliveecen mi ?
- alcem de tobayi aciveecen mi ?
- accem de parami cikariveemedim bi dakka bekleyi veecen mi?
- bekleyi veririm nolcekki... şeklinde uzar gider...

Bir süre ortalıkta dolaştıktan sonra  'beni bak '  denilmesi normal gelmeye bile başlayabilir...

17)Denizli'de iki kadın pazarda karşılaşırsa şu repliğin geçmesi kuvvetle
muhtemeldir:
-Ne buuuu neree gidik gidesiiin?
-Çocuklaaa döndeeme (dondurma) isteep turuu ne zımandıı..
-pazarı varem de dalgan alem..  (Pazara gidip dalagan  =  ısırgan otu alacak)
18) Mesela 'biyol' vardır, bir şey isterken kullanılır.
Örneğin: 'Biyol ötüvee çil horozum '     (bir kere öter misin çil horozum?)
'dinelmek'  vardır,  ( ayakta )  durmak anlamında ;
- Bizim oğlan orda dinelme de beni bi çay yap.
= arkadaşım/çocuğum ayakta durma da bana bir çay koy.


gahpeerif  ( kahpe + herif )  sık kullanılan bir küfürdür.
  Gahpecik, gahpenin doğurduu, gahpe garı gaşlı (kahpe karı kaşlı) gibi türevleri mevcuttur.
Denizli şivesi ortamda Denizlililerle fazla bulunulduğu vakit dillere pelesenk olmakta, dilin ayarı kaçabilmektedir.

19) Rivayet olunduğuna göre pazaryerinde uzun süren bir alışveriş sırasında güzelim ürünleri alıp almamakta kararsız kalan müşteriye karşı satıcı kadın cevap verir: 'götüceksen götü götümiceksen götüme.. go'. Dilimizin yöresel elastikliği konusunda denizli lehçesi en dikkati çeken tarzdır denebilir.

21) yavrım ben onu nezmandır söleboturum... bilip batırın mı? yavrum ben onu ne zamandan beri söyleyip duruyorum, biliyor musun?

22) İstanbul şivesinden başka şive duymadıysanız, ilk seferde kafanızı sağlam karıştırabilecek, yurdumun en komik şivesi

23) Denizli şivesi diye bir şey yoktur  Denizlice vardır.
24) Eşsiz bir şivedir. Gapçık  ağızlı diye bir kavram vardır misal. Beni bırakın, hala ne olduğunu anlayabilmiş bir nene, dede yoktur. Bu şivenin özü komedi üzerine kurulu gibidir sanki. Misal dedeniz size küfreder ama belki anlayamadığınızdan belki de söylediği şeyin komikliğinden dedenize kızamazsınız bile. Fransızca küfür edildiğine iltifat edildiğini sanmanız gibi bişey.

-dede neden bu böyle?
-sus bakem gapçıkaazlı!
-o ne demek dede?
-höyt höyt edip durma bakem gömüveğcem şimcik depçiğine

İşte böyle, bu ve bunun gibi kendine ait söylenişi son derece komik, ama ne
anlama geldiği tam bir muamma olan kelimeler içerir bu şive.

25) Mersindeyiz , Denizlili bir hemşerimiz öğretmen... Sınıfta gürültü yapan bir öğrenciye bağırır,
'Kızdırmeyin bene, şindi sene tahtaya kaldırıp, sıfır bascen. '
26)Seneler evvel, memleketinde elektrik olmayan Denizlili İstanbul'a gidip caddelerde yanan lambaları görünce şaşkınlıktan şöyle demiş:
'Yanıp ba.....yanıp ba.....Ne gaz yetçek ne fıtıl.. '
27)İstanbul'da hamamda başı sabunlu gözleri kapalıyken sabun kalıbını
yürütmüşler bizimkinin.  Olayı arkadaşına anlatmış, 
-Gahpa çocukları..hamamda bana sabunsuz kodular = ( Hamamda beni sabunsuz bıraktılar)

28) 'Çeşmide gala, gavga edip bala..   = ( Çeşmede kadınlar kavga ediyorlar)
29) Kızının pilotla evlenmesinden korkan anne olayı komşusuna anlatır ; vessen oğlan uççek , e vemesen gız  gaçcek , netcen garı vecen garı

30) bene  ehmek    edivecen mi !          = ( Bana ekmek yapar mısın)

31) uyumeyom , ne vaa hacı uyumeycek , yum gozunu uyusun



'nişlegobban'----- ne yapıyorsun? ne var ne yok

'sene ganarecii sene' ---- seni kerhaneci seni ---

işlerden sıkılan bir denizliden duyulması muhtemel cümle de şöyledir:

'gaç hada aman deyen bu niyi la, bıktım avradını kestigiminin işinden'

33) 'yi bi' = bir tane almaz mısın?

[இܓiڪے†∂ηßﺙuℓ இܓ]

 

[bebişim616161]

komik bi şivee