Her Çocuğa Üstün Zekalıymış Gibi Davranma Gerekir

[мiŁenα.]

Sadece üstün zekalı çocukların değil, tüm çocukların eğitimine özen gösterilmesi gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Ümit Davaslıgil, doğru yaklaşım gösterildiğinde ve doğru eğitim verildiğinde zekanın geliştirilebileceğini savunuyor.


Doymak bilmeyen meraklarıyla sürekli yeni şeyler soran üstün zekalı çocuklar, çoğu zaman 'Biraz sessiz olur musun?', 'Şu anda gazete okuyorum, sonra konuşuruz' gibi cümlelerle karşılaşıyor. Biraz daha şanslı olanlar ise soruyu geçiştiren kısa cevaplar alıyor. İstanbul Üniversitesi Üstün Zekalılar Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ümit Davaslıgil, bu tavrın çok yanlış olduğunu dile getiriyor.



Merakını Giderin



Üstün zekalı çocukların en önemli özelliğinin merak olduğunu ifade eden Davaslıgil, şunları söylüyor; 'Bazen soruların yanıtlanmasında zorluk çekilebilir. Böyle durumlarda çocuğa karşı tepkisiz kalmak yerine, örneğin; kitaplardan veya uzman kişilerden yararlanılabilir. Böylece çocuklarda 'niçin' sorusu yerleşir ve yaşam boyunca daha iyiyi bulma çabası devam eder.'



Konuşma İhtiyacı



Üstün zekalı çocuklar, öğrendikleri bilgileri arkadaşlarından çok yetişkinlere anlatma ihtiyacı duyuyor. Anne-babalara iyi bir dinleyici olmalarını tavsiye eden Davaslıgil, 'Bu sayede onların tüm gün toparladıkları bilgileri analiz etmelerine de yardım etmiş olursunuz' diyor. Bu yaklaşımın sadece üstün zekalı çocuklara değil, tüm çocuklara karşı gösterilmesi gerektiğini dile getiren Davaslıgil, doğru eğitim verildiğinde zekanın geliştirilebileceğini ifade ediyor.



Ona da seçme hakkı tanıyın



Üstün zekalı çocukların dünyasını genişletmek için kültürel etkinliklere ya da gezilere götürebilirsiniz. Astronomi, bilgisayar, enerji kaynakları gibi farklı konularda kitaplar edinmesini sağlayabilirsiniz. Bu sayede çocuklar, üzerinde yoğunlaşabilecekleri alanları tanımak ve seçim yapabilmek imkanına kavuşurlar. Ancak bu seçim sürecinde ailenin destek ve saygısına ihtiyaç duyarlar. Anne-babaların kendi düşüncelerine, ümit ve hayallerine ters düşse bile, çocuklarının kararlarına saygı göstermesi gerekir.

Küçük yaşlardan itibaren çocuğa seçme hakkı tanınması gerektiğini ifade eden Ümit Davaslıgil, şunları söylüyor;



'Seçme hakkı tanımak gerekir, ama eğer seçimini uygulamaya geçireceksiniz. Örneğin dolaptaki pantolonlardan birini seçmesini söyledikten sonra, seçtiği kıyafete 'Hayır, ne biçim kıyafet seçtin, onu değil şunu giy' deyip kendi istediğinizi uygulayacaksanız, seçme hakkını hiç tanımayın daha iyi.'



Süper çocuklar için mini kılavuz



Davaslıgil, üstün zekalı çocukların ailelerine şunları tavsiye ediyor;


•  Yeni denemeler için cesaretlendirin: Üstün çocuklar mükemmeli arar, yapamayınca da başarısızlığı kolay kolay hazmedemez. Bu durumda anne-babaların, sevgilerinin onların başarılarına bağlı olmadığını söylemeleri gerekir. Ayrıca 'Bu kez yapamamış olabilirsin, ama yine denemelisin' gibi cümlelerle çocuk yüreklendirilmelidir. Kendileri aynı durumda kaldıklarında bu durumla nasıl başa çıktıklarını çocukla paylaşmalıdırlar.


•  Arkadaş ortamları sağlayın: Üstün zekalı çocuklar genellikle yalnız kalırlar. Oysa onların da diğer çocuklar gibi spor, dans, müzik, izcilik gibi etkinlikleri yaşamaya ihtiyaçları vardır. Onlar hem sosyal yönlerini geliştirebilecekleri arkadaş ortamlarına girmesi için teşvik edilmeli, hem de zihinsel yönden aynı düzeyde olan kişilerle görüşmeleri sağlanmalıdır.


•  Çalışma alışkanlığı kazandırın: Üstün çocuklar ödevlerini çok kısa zamanda yapabilir. Bu nedenle de zamanın çoğunu boşa harcayıp, son anda bir şey üretme çabasına girebilirler. Bu da kendi potansiyelleri oranında bir başarıyı tatma şansını kaybetmesine yol açabilir.


•  Tutarlı disiplin uygulayın: Üstün çocuklar üstünlüklerinden dolayı özel imtiyazlara sahip olmamalıdır ve kabul görmeyen davranışlarına hoşgörü gösterilmemelidir. Anne-baba, kurallara bağlı kaldıklarını yaşamlarından örnek vererek göstermelidir.