Bebek zekası yedikleriyle ilişkili midir?

[мiŁenα.]

Herkes çocuğunun sağlıklı olmasını ister. Son yıllarda sıkça karşılaşılan bir sorudur gerçekten bebeğin zekası yedikleri ile ilişkili midir? Bu sorunun cevabı kuşkusuz ki evet olarak verilebilir. Çünkü beslenme yaşamın her anında ve her koşulda büyük önem taşımaktadır. Bu yazımda size Omega 3 yağ asitlerinden bahsetmek istedim.

Omega 3 Yağ Asidi nedir?
Omega 3 yağ asitleri çoklu doymamış yağ asitleridir ve iyi yağlar olarak da bilinir. 2 çeşit Omega 3 yağ asidi vardır ve bunların her biri vücutta birbirinden oldukça farklı etki yaratır. Bitkisel kaynaklı Omega 3 yağ asitlerine alfa linolenic asit (ALA) adı verilirken balık kaynaklı Omega 3 yağ asitleri DHA (docosahexaenoic acid) ve EPA (eicosapentaenoic acid) adını alır. Yapılan çalışmalarda, her iki çeşit Omega 3 yağ asidinin de kalp sağlığını koruyucu etki yarattığı ve beyin gelişimi ve fonksiyonlarında önemli olduğu bulunmuştur.

Beyin ve DHA
Beynimiz vücudumuzdaki en temel organdır ve diğer organlara göre yağ yoğunluğu daha fazladır. Doğmamış çocukta beyin hücrelerinin ve göz retinasının gelişimi hamileliğin son üç ayında ve doğumdan sonraki ilk yılda devam eder. Bu gelişim yağ asitlerinin varlığı ile mümkün olabilir. Beyin ve retina için en önemli yağ asidi çoklu doymamış yağ asitleridir (PUFA). Çoklu doymamış yağ asitlerinde ise DHA adı verilen (docosaheksaenoic asit) Omega 3 yağ asitleri önem taşımaktadır. Doğmamış bebekteki DHA ihtiyacı annenin hamileliği süresince tükettiği balık ile ilişkilidir. Hamileliğin son 3 ayında ve doğumdan sonraki ilk 3 ayda beyindeki DHA konsantrasyonu yaklaşık 3 - 5 kat artar ve yaşamın ilk 2 senesinde artmaya devam eder.

Beyin gelişimi ve yağ asitleri
Yapılan gözlemler, hamilelik süresince sağlıklı diyet tüketen ve diyetlerinde çoklu doymamış yağ asitlerine yer veren annelerin normal ağırlıkta doğum yapma sıklıklarının daha yüksek olduğunu göstermiştir. Düşük doğum ağırlığında doğan bebeklerin kırmızı kan hücrelerindeki DHA ve araşidonik yağ asit miktarları önemli ölçüde düşüktür. Hamilelerin diyetlerinde çoklu doymamış yağ asitlerinden zengin gıdalarla beslenmeleri, doğum öncesi ve sonrasında hem kendi, hem de bebeklerinin sağlıkları açısından önemlidir. Çünkü diyetlerinde DHA'ya bol miktarda yer veren anneler emzirme sonucunda bebeklerine de DHA zengini bir diyet sunmuş olurlar..

Görme ve Zeka Gelişimi
DHA göz retinasında çok yüksek oranda bulunmaktadır. Bebeklerdeki görüş keskinliği DHA'dan zengin beslenen bebeklerde, normal beslenenlere göre önemli ölçüde daha iyidir. Aynı şekilde DHA'dan zengin beslenen bebeklerin ileri dönemlerinde de zihinsel gelişimleri, temel problemleri çözmedeki başarıları daha farklı olabilmektedir. Bu durum bebeğin doğduktan sonra DHA'dan zengin beslenmesinin yanı sıra annenin gebeliği süresince DHA'dan zengin beslenmesiyle de yakından ilişkilidir. Annenin gebeliğinde yeterli DHA almaması, ileri dönemde bebeğin zihinsel gelişiminde azaltıcı bir etken olabilmektedir.

Omega 3 yağ asidi ve Hiperaktivite
Dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve dikkat dağınıklığı sorunları, aşırı hareketlilik ile ilişkilidir. Ancak her konumda aynı belirtiler görülmeyebilir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu prevelansı tüm çocuklarda % 7 oranında görülmekte ve erkeklerde kızlara göre daha sık karşılaşıldığı bilinmektedir. Yapılan 2 klinik çalışmada Omega 3 yağ asidi alımının çocuklarda daha iyi anlama ve önlerindeki konuyu daha iyi algılama etkileri yarattığı ve bu hastalığın önlenmesinde önemli etkisi olduğunu belirtmiştir. Yine de Omega 3 yağ asitlerinin bu hastalık üzerinde tam etkilerini anlayabilmek için daha çok çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Zihinsel performansta genetik yatkınlık büyük rol oynamaktadır ancak çevresel faktörler de bu duruma etki edebilmektedir. Bu nedenle, başta çocuklar olmak üzere tüm bireyler Omega 3 yağ asidi alımlarını arttırmalılar. Omega 3 yağ asidi suplemasyonu alımı da yine balık sevmeyen veya diyetlerinde yeterince Omega 3 yağ asidi bulundurmayan kişiler için bir alternatif olabilir. Zihinsel gelişimin, görme etkinliğinin normal seyrinde olmasını sağlamak için mutlaka Omega 3 yağ asitlerinden zengin bir beslenme planı uygulanmalıdır.

Ne kadar yemeliyiz?
Hepiniz Omega 3 yağ asitleri için süper besin denildiğini duymuşsunuzdur. Hiç bir besin mucizevi etki yaratmayacağı gibi hiç bir besini de tek başına süper besin diye tanımlamak doğru değil. Ancak yapılan çalışmalar ve bu çalışmaların sonuçları Omega 3 yağ asitleri için bu durumu biraz daha farklı bir pozisyona sokuyor. Omega 3 yağ asidi alımınızı artırmak için beslenmenizde yapacağınız bir kaç ufak değişiklik size yardımcı olacaktır. Örneğin,

- Somon balık veya taze ton balığına haftada 1 kez sofranızda yer vermek. Diyetisyen olarak tavsiyem, haftada 2 kez yaklaşık 300- 400 gram balık tüketilmesi ve bunun birinin bu balıklardan olması. Eğer bu miktarda balık tüketimi sağlayamıyorsanız, siz ve çocuğunuzun sağlığı için balık yağı suplemanı kullanabilirsiniz.
- Sabah kahvaltılarda Omega 3 içeren, yumurta ile yapılmış sebzeli bir omlet veya katı haşlanmış yumurta yemek.
- Ara öğünlerde 2 - 3 adet ceviz tüketilmesi de yine Omega 3 alımını arttırmanızda yardımcı olur.
- Koyu yeşil yapraklı sebzeler ise bitkisel kaynaklı Omega 3 yağ asidi için tüketilebilir.


Beslenmenin olduğu her alandan keyif almanız dileğiyle...