DİL GELİŞİMİ NASIL DESTEKLENİR ?
(6-9 ay)
Nereye gideceğinizden ve orada ne yapacağınızdan, kimleri göreceğinizden bahsedin.
Örneğin, "Ayşe babaanneye gidecek. Babaannenin kuşu var.
Kuşu besleyecek." Renklerden konuşun. Örneğin, "annenin saçı sarı" gibi.
Hayvan seslerini öğretin. Kedi "miyav", köpek "hav" gibi.
Karşılıklı konuşmanın kuralı olan sırasını bekleyip konuşmayı öğrenmesi için cee ee, alkışlama, e-e gibi oyunlar oynayın.
(9-12 ay)
Şaşırdığınızda "ahh, ohh" gibi tonlamalar gösterin.
Bebeğin neden bunu dediğinizi fark etmesini sağlayın.
Örneğin, bebeğin yemek yemesine yardım ederken kaşığı düşürdüğünüzde, "Ohh. Kaşık düştü." denilebilir.
Bebeğin da bu ifadeleri kullanıp kullanmadığını takip edin.
Kullanırsa cümleler ilave edin. Örneğin, "ohh oh kaşık düştü. Kirlendi değil mi?" gibi.
El sallama oyunu oynayın. Biri evden ayrılırken onu tutun ve giderken görmesini sağlayın.
O kişi giderken, "hoşçakalın" desin siz de bebeğe yardım ederek, "güle güle" deyin.
Ellerini de sallamasını sağlayın.
Bu kim sorusu sorarak bebeğin tanıdıklarına o şekilde hitap etmesini sağlayın.
Örneğin, "dede" kelimesini dedesine söylemesini isteyin.
"Bak kim buradaymış? Bu kim, Bülent? Evet, senin deden." gibi.
Kelimelerle nesneleri birleştirebilmesi için oyun oynayın.
Örneğin, giydirirken kıyafetlerin isimlerini söyleyin. "Şimdi şapkanı ve eldivenini takalım.
Şimdi çoraplarını ve eteğini giyelim." gibi.
(12-15 ay)
Birşeyler yaparken veya yolda giderken konuşun. Gezerken örneğin bilindik nesneleri işaret edin.
(arabalar, ağaçlar, kuşlar) ve isimlerini söyleyin. "Bak bu bir köpek. Köpekler hav hav der." gibi.
Çocuğun taklit edebileceği kadar basit ancak gramer kurallarına uygun konuşun.
Evde veya odasında ses çıkaran eşyaları tanıtın.
Örneğin, çalar saati tanıtın. Nasıl ses çıkarttığını taklit edin. Örnekleri çoğaltabilirsiniz.
Banyo zamanını sesli oyun zamanına dönüştürün.
Çocukla göz hizasına gelin. Sudaki dalga sesini çıkartın.
Veya suda yüzen motorlu oyuncağın sesini taklit edin. "rrr-rrr-rrr" sesini.
Komutları takip etmesi için oyun oynayın.
Örneğin, şarkı söyleyerek istediğiniz komutu verin. "Buraya gelmeni ve oturmanı istiyorum."
Çocuk oturduğunda, şarkı şeklinde "teşekkür ederim oturduğun için" diyebilirsiniz.
Çocuğun tek kelimelik ifadelerini genişletin.
Örneğin, çocuk "araba" dediğinde siz de "evet, büyük kırmızı bir araba."
Çocuk bir kelimeyi birçok kelimeyi anlatmak için kullandıklarında ne demek istediğini siz tahmin edin ve söyleyin.
Örneğin, kahvaltıda "daha" dediğinde, siz "daha fazla süt mü istiyorsun?" gibi cümleleri açabilirsiniz.
(12-24 ay)
Sözlü isteklere cevap vermesini desteklemek için bazı nesneleri vermesini isteyebilirsiniz.
Örneğin, "Ahmet arabayı verir misin? "gibi cümleleri kullanın.
Verirse ne kadar gurur duyduğunuzu söyleyin. Eğer veremezse yardımcı olun.
"Haydi arabayı alalım"gibi.
Basit şarkılar söyleyin.
"Burnun nerde" oyunu oynayın.
Burnunuza dokunun. "Benim burnum nerde? İşte burda.
Senin burnun nerde?" Burnuna dokunmasını sağlayın. Kendi burnuna dokunacak mı takip edin.
Diğer organlar için de oyunu sürdürün.
Çocuğa okumak için hergün zaman ayırın.
Büyük resimli, her sayfada 1-2 kelimelik cümleler olan kitaplar bulmaya çalışın.
Okurken her sayfadaki resimleri isimlendirin, açıklayın.
Sizin isimlendirdiğiniz resimleri çocuğun göstermesini sağlayın. Çocuğunuza sorun.
"Bu nedir?"gibi. Başlangıçta isimlendiremeyebilir. Siz onun adına söyleyin.
Bir gün gelecek sizi şaşırtıp resimdeki nesnenin ismini söyleyecektir.
Etrafındaki her nesnenin bir ismi olduğu için bu isimleri konuşmalarınız sırasında kullanın.
Karyola, yastık, şişe, bardak gibi.
__________________
(6-9 ay)
Nereye gideceğinizden ve orada ne yapacağınızdan, kimleri göreceğinizden bahsedin.
Örneğin, "Ayşe babaanneye gidecek. Babaannenin kuşu var.
Kuşu besleyecek." Renklerden konuşun. Örneğin, "annenin saçı sarı" gibi.
Hayvan seslerini öğretin. Kedi "miyav", köpek "hav" gibi.
Karşılıklı konuşmanın kuralı olan sırasını bekleyip konuşmayı öğrenmesi için cee ee, alkışlama, e-e gibi oyunlar oynayın.
(9-12 ay)
Şaşırdığınızda "ahh, ohh" gibi tonlamalar gösterin.
Bebeğin neden bunu dediğinizi fark etmesini sağlayın.
Örneğin, bebeğin yemek yemesine yardım ederken kaşığı düşürdüğünüzde, "Ohh. Kaşık düştü." denilebilir.
Bebeğin da bu ifadeleri kullanıp kullanmadığını takip edin.
Kullanırsa cümleler ilave edin. Örneğin, "ohh oh kaşık düştü. Kirlendi değil mi?" gibi.
El sallama oyunu oynayın. Biri evden ayrılırken onu tutun ve giderken görmesini sağlayın.
O kişi giderken, "hoşçakalın" desin siz de bebeğe yardım ederek, "güle güle" deyin.
Ellerini de sallamasını sağlayın.
Bu kim sorusu sorarak bebeğin tanıdıklarına o şekilde hitap etmesini sağlayın.
Örneğin, "dede" kelimesini dedesine söylemesini isteyin.
"Bak kim buradaymış? Bu kim, Bülent? Evet, senin deden." gibi.
Kelimelerle nesneleri birleştirebilmesi için oyun oynayın.
Örneğin, giydirirken kıyafetlerin isimlerini söyleyin. "Şimdi şapkanı ve eldivenini takalım.
Şimdi çoraplarını ve eteğini giyelim." gibi.
(12-15 ay)
Birşeyler yaparken veya yolda giderken konuşun. Gezerken örneğin bilindik nesneleri işaret edin.
(arabalar, ağaçlar, kuşlar) ve isimlerini söyleyin. "Bak bu bir köpek. Köpekler hav hav der." gibi.
Çocuğun taklit edebileceği kadar basit ancak gramer kurallarına uygun konuşun.
Evde veya odasında ses çıkaran eşyaları tanıtın.
Örneğin, çalar saati tanıtın. Nasıl ses çıkarttığını taklit edin. Örnekleri çoğaltabilirsiniz.
Banyo zamanını sesli oyun zamanına dönüştürün.
Çocukla göz hizasına gelin. Sudaki dalga sesini çıkartın.
Veya suda yüzen motorlu oyuncağın sesini taklit edin. "rrr-rrr-rrr" sesini.
Komutları takip etmesi için oyun oynayın.
Örneğin, şarkı söyleyerek istediğiniz komutu verin. "Buraya gelmeni ve oturmanı istiyorum."
Çocuk oturduğunda, şarkı şeklinde "teşekkür ederim oturduğun için" diyebilirsiniz.
Çocuğun tek kelimelik ifadelerini genişletin.
Örneğin, çocuk "araba" dediğinde siz de "evet, büyük kırmızı bir araba."
Çocuk bir kelimeyi birçok kelimeyi anlatmak için kullandıklarında ne demek istediğini siz tahmin edin ve söyleyin.
Örneğin, kahvaltıda "daha" dediğinde, siz "daha fazla süt mü istiyorsun?" gibi cümleleri açabilirsiniz.
(12-24 ay)
Sözlü isteklere cevap vermesini desteklemek için bazı nesneleri vermesini isteyebilirsiniz.
Örneğin, "Ahmet arabayı verir misin? "gibi cümleleri kullanın.
Verirse ne kadar gurur duyduğunuzu söyleyin. Eğer veremezse yardımcı olun.
"Haydi arabayı alalım"gibi.
Basit şarkılar söyleyin.
"Burnun nerde" oyunu oynayın.
Burnunuza dokunun. "Benim burnum nerde? İşte burda.
Senin burnun nerde?" Burnuna dokunmasını sağlayın. Kendi burnuna dokunacak mı takip edin.
Diğer organlar için de oyunu sürdürün.
Çocuğa okumak için hergün zaman ayırın.
Büyük resimli, her sayfada 1-2 kelimelik cümleler olan kitaplar bulmaya çalışın.
Okurken her sayfadaki resimleri isimlendirin, açıklayın.
Sizin isimlendirdiğiniz resimleri çocuğun göstermesini sağlayın. Çocuğunuza sorun.
"Bu nedir?"gibi. Başlangıçta isimlendiremeyebilir. Siz onun adına söyleyin.
Bir gün gelecek sizi şaşırtıp resimdeki nesnenin ismini söyleyecektir.
Etrafındaki her nesnenin bir ismi olduğu için bu isimleri konuşmalarınız sırasında kullanın.
Karyola, yastık, şişe, bardak gibi.
__________________