ANNE BABA TUTUMLARI

[இܓiڪے†∂ηßﺙuℓ இܓ]

Baskıcı ve Otoriter Tutum



Anne-baba tutumları çocukların kalıtımsal özelliklerini ile birlikte kişiliklerini



besleyen, güçlendiren ve şekillendiren en önemli faktördür. Genellikle çocukların



davranışlarının %80'inin 0-6 taş arasında %20'sinin ise 6 yaştan sonra kazanıldığı göz



önünde bulundurulacak olursa, anne-baba tutumlarının ne kadar önemli olduğu anlaşılabilir.



Aşırı baskıcı ve otoriter tutum sergileyen anne-babalar daha çok geleneksel aile yapılarında



görülmektedir. Uygulanan bu çok katı disiplinde çocuklar kendilerini hayatın her



aşamasındaki kurallara sorgulamadan uymak zorunda hissederler. Baskıcı tutumlarla yetişen



çocuklar insan ilişkilerinde çekingen, sessiz ve başkalarının düşüncelerini kolay kabul eden



bireyler olurlar. Başkaları onları denetler, yönlendirir. Hayata karşı duruşları onların



istedikleri ve içlerinden geldiği gibi değil, olması gerektiği gibidir.



*****



Güven Verici, Desteleyici ve Demokratik Tutum



Anne-babanın çocuklarına hoşgörülü davranmaları, onları desteklemeleri, çocukların



isteklerini bazı kısıtlamalar dışında diledikleri biçimde gerçekleştirmelerine izin vermeleri ve



demokratik olmaları anlamına gelir. Çocuk kabul görmek, desteklenmek, onaylanmak ister.



Eğer çocuğa kendi benliğini ifade etme fırsatı veriliyorsa uyumlu, mutlu ve sağlıklı



olgunlaşma yolunda gelişir. Demokratik, güven verici ve destekleyici bir ortamda büyüyen



çocuk kendine güvenen, olgun, yapıcı, yaratıcı, özgür, sosyal, sınırlarını bilen, girişimci,



sorumluluk sahibi bireyler olarak yetişirler. Anne ve babası tarafından ikna yoluyla



denetlenen çocuk, ebeveynlerin kendisi ile ilgili duygu, düşünce ve beklentilerini bilir, buna



göre davranır. Ancak aşırı demokratik tutumlar çocukta her alanda sınırsız özgürlük, her istediğini



yapma gibi bir anlayışın gelişmesine neden olabilir. Demokratik tutum aynı zamanda



başkalarının özgürlüğüne saygı, dürüst olma ve bazı durumlarda çoğul düşünebilme



davranışlarının oluşturulmasını da sağlayabilecek şekilde dengelenmelidir. Güven verici ve



destekleyici tutumun dengeli verildiği ailede büyüyen çocuklar katılımcı, kendilerini kolay



ifade eden ve toplumsal problemlere duyarlı yetişkinler olurlar.



****



İlgisiz ve Kayıtsız Tutum



İletişim kopukluğu olan ailelerde, ebeveynlerin çocuğu dışlaması, çocuğu



görmezlikten gelmeleri ilgisiz ve kayıtsız tutumun göstergeleri olabilir. Bu durumda çocukta



bir yere ait olma ve güven duygusu sarsılır. İlgisiz ve kayıtsız tutumla karşı karşıya kalan



çocuklarda saldırganlık eğilimi görülmektedir. Çocuklar eşyalara, arkadaşlarına ve yakın



çevresine zarar verirler.



****



Aşırı koruyucu tutum daha çok anne-çocuk ilişkisinde rastlanan durumdur. Aşırı



koruyucu tutumda anne çocuğuna fazla güvenemez ve onun tek başına birey olarak bir



şeyleri başarmasına izin vermez. Koruyucu yaklaşımda çocuklar öz bakımlarından sosyal



ilişkilerine kadar anne-babalarından destek beklerler. Öz güvenleri az gelişmiş, diğer



insanlarla ilişki kumada güçlükler yaşayan ve başa çıkabileceği halde sorunlarını çözemeyen



bireyler olurlar. Bazı durumlarda da aykırı davranışlar gösteren yetişkinler olabilirler.



Koruyucu yaklaşım çocuğun kişisel gelişimini her açıdan(psiko-sosyal) olumsuz etkileyen



tutumlardandır.



****



Dengesiz ve Kararsız Tutum



Anne-baba tutumları içerisinde çocuğun gelişimin en çok olumsuz yönde etkileyen



tutumlardandır. Tutumlardaki dengesizlik anne-babanın çocuk eğitimindeki görüş



ayrılıklarından ya da ruh durumlarının değişkenlik göstermesinden kaynaklanabilir. Annebabanın



aynı davranışlara farklı zamanlarda farklı tepkiler göstermesi, çocukla ilgili



eleştirilerini onun yanında yapmaları, davranışlarına birinin olumlu diğerinin olumsuz tepki



göstermeleri çocukta dengesizlik ve kararsızlık duyguları ve davranışlarının gelişmesine



neden olur. Dengesiz anne-baba tutuma ile büyüyen çocuklar iç dengeleri oturmayan,



huzursuz ve olaylar karşısında nasıl davranacağına kolay karar veremeyen yetişkinler olurlar.



****



Aşırı Hoşgörülü ve Gevşek Tutum



Genellikle tek çocuklu ailelerde ve geç yaşta anne baba olmuş ailelerde rastlanan



tutumlardır. Bu ailelerde çocuğun hataları, yanlış davranışları sürekli kabul görür.



Davranışları anne-baba tarafından sorgulanmaz ve çocuk sonsuz özgürdür. Evde kuralları



çocuk koyar ve ailenin hayatı ona göre şekillendirilir. Bu abartılı özgürlük ve sevgi onun



doyumsuz kişilik geliştirmesine neden olur. Bencil, kural tanımayan ve çevresinde bulunan



bireylerin (anne-baba, arkadaş ve diğer yetişkinler) onun isteklerini yerine getirmekle



yükümlü olduklarını düşünen bireyler olurlar. Toplumsal hayata uyum sağlamakla güçlük



çekerler ve sosyal ilişki kurmakta güçlüklerle karşılaşırlar.

ALINTIDIR

[DER!N]

Güzel konu, teşekkür ederim.